Harkaitz Garaialde Balerdi
2021-08-13an, BERRIA.
Gure alaba zaharrena klasean espainolez ez dakien bakarra da. Irakaslearekin izandako bileretan gaia atera zen, eta eztabaida sortu:
-Ez dago eskubiderik, seme-alabak Hondarribian dagoen eskola bakarrera ekarri, eta erdaldundu behar!
-Harkaitz, zein da Hondarribiaren gaur egungo egoera? Erdalduna, ezta? Ba Hondarribiko egoeraren isla da eskola. Zer uste duzu, ez diedala esaten euskaraz egiteko?
-Ez da nahikoa, nik erdaraz entzuten ditut klaseko orduetan ere.
-Ba ikusiko duzu hurrengo urtean, eskolaz aldatzean, orduan bai ez dutela euskaraz egingo.
Hondarribian ezin dira haur euskaldunak bizi ala? Ba zerbait egin beharko da. Bestela, beti joango gara atzerantz. Eta klase garaian eskolako langileen ardura da haurrek euskaraz hitz egin dezatela.
Alabak nik ikasi nuen eskola berean ikasiko du. Lehen ikastola izandakoa eskola publiko bihurtu da. Ez da aldaketa bakarra: eskolako hizkuntza espainola da egun, ez duzu haur bakar bat ere euskaraz entzungo; entzuten baduzu, zoriondu, mesedez! Lehengo egunean, kiroldegiko kafetegian, bi ama entzun nituen gaiari buruz hizketan. Sutan zeuden. Ziotenez, DBHko lehen eta bigarren mailetan euskara oraindik zerbait entzuten bada ere, hirugarren mailan erabat desagertzen da. Emakume haietako baten amak kalte-ordainak eskatu behar omen dizkio Hondarribiko eskola publikoari, euskaldun sartutako biloba espainolizatzeagatik.
Duela hilabete batzuk, Hondarribian bizi den irundar batek esan zidan lehen bazela ezberdintasuna Irunen eta Hondarribiaren artean; orain, aldiz, ez. Orain denak espainolez mintzo dira gero eta goizago. Euskara ordezte bidean da.
Joan den astean, Hondarribiko haur parke batean, getariar bat hurbildu zitzaidan, alabekin euskaraz ari nintzela ikusita, eta esan zidan:
-Ez dut haur bakar bat ere entzun euskaraz, zuek bakarrik. Hondarribia lehen euskalduna zen, zer pasatu da?
-Utzikeria galanta dago, eta ikastolara joan ziren guraso batzuek beren seme-alabei erdaraz egiten diete, nahiz eta jendearen aurrean euskaraz egin, disimulatzeko, baina seme-alabek etxeko hizkuntzan erantzuten dute, espainolez.
Alaba nagusiaren klasean hemezortzi dira. Esan genezake klaseko erdien baino gehiagoren ohiko hizkuntza ez dela euskara, baina horrek ez nau arduratzen, badakidalako senegaldarrak, mongoliarrak, japoniarrak euskaraz egingo dutela. Bertoko hainbat gurasok, ordea, euskaldunak izan arren, haurrei espainolez hitz egiten diete, eta haur horiek dira klaseko hizkuntzaren norabidea aldatzen dutenak.
Aniztasuna nahi dugu? Ba, orduan, errespeta dezagun euskalduna ere; bestela, ez dago aniztasunik, asimilazioa baizik.
Gure umeek erdal hizkuntzak ere ikasiko dituzte, espainola, frantsesa eta ingelesa jakingo dituzte, baina argi izanda beren hizkuntza zein den, eta besteen azpitik jarri gabe.
Ireki begiak, behingoz, eta altxa berriro Euskal Herria!
